Vị trí địa lý:
Hà Tĩnh là tỉnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ, Việt Nam, nằm giữa hai đầu cầu giao thương Bắc – Nam. Phía Bắc giáp tỉnh Nghệ An, phía Nam giáp tỉnh Quảng Bình, phía Tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào với đường biên giới dài khoảng 145 km, phía Đông giáp biển Đông với bờ biển dài khoảng 137 km.
Diện tích và dân số:
Tỉnh Hà Tĩnh có tổng diện tích tự nhiên khoảng 5.994,4 km², với dân số tính đến ngày 1/3/2025 là 1.632.784 người, trong đó dân số thường trú là 1.602.478 người và dân số tạm trú là 30.306 người. Mật độ dân số trung bình khoảng 272 người/km². Dân cư chủ yếu là người Kinh, ngoài ra còn có các dân tộc ít người như Thái, Chứt, Mường… sinh sống chủ yếu ở vùng miền núi phía Tây như Hương Khê, Hương Sơn, Vũ Quang.
Địa hình:
Địa hình Hà Tĩnh hẹp theo chiều Đông – Tây, chia làm ba vùng rõ rệt:
-
Vùng núi phía Tây chiếm khoảng 2/3 diện tích toàn tỉnh, có độ cao trung bình từ 500 – 1.000m, nhiều rừng tự nhiên, suối, khe.
-
Vùng đồi trung du nằm giữa tỉnh, là vùng chuyển tiếp giữa núi và đồng bằng.
-
Vùng đồng bằng và ven biển ở phía Đông, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và phát triển đô thị.
Khí hậu:
Hà Tĩnh có khí hậu nhiệt đới gió mùa, mang tính chất chuyển tiếp giữa miền Bắc và miền Nam. Có hai mùa rõ rệt:
-
Mùa mưa từ tháng 8 đến tháng 12, tập trung nhiều ở các tháng 9, 10.
-
Mùa khô từ tháng 1 đến tháng 7, nắng nóng gay gắt, có hiện tượng gió Lào.
Lượng mưa trung bình năm khoảng 2.000 – 2.500 mm. Nhiệt độ trung bình năm khoảng 23 – 25°C.
Tài nguyên đất:
Đất ở Hà Tĩnh chia thành 3 nhóm chính: đất phù sa màu mỡ ở vùng đồng bằng ven sông; đất đồi núi feralit ở trung du và miền núi; đất cát ven biển. Trong đó, nhóm đất feralit chiếm diện tích lớn nhất, phù hợp phát triển cây công nghiệp lâu năm và trồng rừng.
Tài nguyên rừng và sinh vật:
Hà Tĩnh có diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng lớn, với hệ sinh thái phong phú. Nơi đây là một phần của dãy Trường Sơn Bắc, có nhiều loài động thực vật quý hiếm, tiêu biểu như khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ, vườn quốc gia Vũ Quang – nơi từng phát hiện loài Sao La quý hiếm.
Tài nguyên biển:
Bờ biển Hà Tĩnh dài và đẹp, có các cửa sông lớn như sông Lam, sông La, sông Cày đổ ra biển. Khu vực biển có ngư trường rộng, giàu tài nguyên hải sản như tôm, cá, mực… Hà Tĩnh còn có cảng biển nước sâu Vũng Áng và cảng Sơn Dương có khả năng tiếp nhận tàu lớn đến 30-50 vạn tấn, là điểm đến lý tưởng cho phát triển kinh tế biển và logistics.
Tài nguyên nước:
Hà Tĩnh có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nổi bật là sông Lam, sông Ngàn Sâu, sông Ngàn Phố, cung cấp nước tưới tiêu nông nghiệp và sinh hoạt. Hệ thống hồ chứa lớn như hồ Kẻ Gỗ, hồ Sông Rác… đóng vai trò quan trọng trong điều tiết nguồn nước và phòng chống thiên tai.
Tài nguyên khoáng sản:
Tỉnh có nhiều mỏ khoáng sản có giá trị kinh tế như sắt Thạch Khê (trữ lượng ước tính hơn 500 triệu tấn – lớn nhất Đông Nam Á), titan, đá vôi, cao lanh, nước khoáng nóng… phục vụ phát triển công nghiệp, vật liệu xây dựng và du lịch nghỉ dưỡng.
Kinh tế - công nghiệp:
Hà Tĩnh đang phát triển mạnh về công nghiệp, đặc biệt là khu kinh tế Vũng Áng – trung tâm công nghiệp nặng và cảng biển chiến lược cấp quốc gia. Trong đó, tổ hợp Formosa Hà Tĩnh là dự án FDI lớn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa.
Văn hóa – du lịch:
Hà Tĩnh là vùng đất giàu truyền thống văn hóa và lịch sử, là quê hương của nhiều danh nhân nổi tiếng như Đại thi hào Nguyễn Du, Uy viễn tướng công Nguyễn Công Trứ, Phan Đình Phùng… Các di tích nổi bật gồm:
-
Khu lưu niệm Nguyễn Du (Tiên Điền – Nghi Xuân)
-
Đền Chế Thắng Phu Nhân – Nguyễn Thị Bích Châu (Kỳ Anh)
-
Chùa Hương Tích (Can Lộc)
-
Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc – biểu tượng của tinh thần cách mạng và tuổi trẻ Việt Nam.
Hà Tĩnh còn nổi bật với nghệ thuật ca trù, ví giặm – đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể của nhân loại.
Tiềm năng phát triển:
Với vị trí chiến lược, tài nguyên phong phú, con người cần cù và hệ thống hạ tầng ngày càng hoàn thiện, Hà Tĩnh có tiềm năng lớn để phát triển công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, kinh tế biển và du lịch văn hóa – lịch sử.